کلاس کالاهای خطرناک در حمل هوایی

مقدمه

کلاس های کالاهای خطرناک در روش حمل هوایی به کالاهایی گفته می شود که ایمنی و سلامت هواپیما و  مسافران را ممکن است به خطر اندازد. نقل و انتقال این نوع کالاها با توجه به قوانین سازمان هواپیمایی کشور جمهوری اسلامی ایران و همچنین انجمن شرکت های هواپیمایی انجام می شود. در این محتوا به کلاس کالاهای خطرناک در حمل هوایی اشاره شده تا آخر محتوا همراه ما باشید.

نا گفته نماند که حمل این نوع کالاها در داخل چمدان، ساک و یا کیف دستی مسافران  تخلف محسوب می شود و این کالاها تنها در انبار هواپیما قابل نقل و انتقال است. در حمل هوایی کالاهای خطرناک، محصولات باید با توجه به شرایط، بسته بندی شوند. ضمنا بسته بندی حتما باید از کیفیت مناسب و ساختاری مطمئن برخوردار باشد.

به طور کلی بسته بندی مرسولات بر پایه ماهیت آن ها می تواند تفاوت داشته باشد.  هر یک از این مرسولات باید دارای برچسب مناسب به خود بوده و همچنین از نشانه هایی مانند شماره جهانی مواد خطرناک برخوردار باشند. در ادامه این مطلب از شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس تصمیم داریم به بررسی موضوع کلاس های کالاهای خطرناک در حمل هوایی بپردازیم، پس تا پایان با ما همراه باشید.

کالاهای خطرناک چه نوع کالایی هستند؟

به طور کلی کالایی  که موقع حمل هوایی امکان دارد سبب ایجاد مشکلاتی برای جان افراد، اموال، تجهیزات و ایمنی پرواز شود را کالای خطرناک می گویند. کلاس های کالاهای خطرناک شامل نه بخش است که در ادامه بیشتر در مورد آن ها صحبت می کنیم. در واقع حمل هوایی کالاهای خطرناک در صورتی امکان پذیر است که  قوانین و مقررات وضع شده برای این نوع از مرسولات به طور رعایت شود. سرپرست این قوانین انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) می باشد.

قوانین مربوط به حمل هوایی کالاهای خطرناک در کتابی به نام «Dangerous Goods Regulations» (DGR) جمع آوری شده که توسط کلیه شرکت ‌های هوایی در دنیا به عنوان مرجع به کار برده می شود. به جزء قوانین یاتا برای حمل کالاهای خطرناک، امکان دارد بر حسب شرایط، شرکت ها  قوانین مرتبط به خود را داشته باشند که آن ها را با اصطلاح« Variations » می شناسند. به طور کلی چهار حالت از لحاظ قرار گیری و حمل برای کالاهای خطرناک وجود دارد که شامل موارد زیر می باشد:

• محصولاتی که حمل آن ها به داخل کابین ممنوع است و باید در قسمت بار قرار گیرد.
• محصولاتی که حمل آن ها با هواپیما به شدت خطرناک است و تحت هر شرایطی حمل آن ها ممنوع بوده و جرم به حساب می آید.
• محصولاتی که قادرند در قسمت بار هواپیما باشند اما به بسته بندی با استفاده از پروتکل های ویژه نیاز دارند.
• محصولاتی که فقط قادرند با هواپیماهای باری به صورت کارگو حمل شوند و نباید در هواپیما های مسافربری گذاشته شوند.

انواع کلاس کالاهای خطرناک در حمل هوایی

کلاس های کالاهای خطرناک در 9 بخش تقسیم بندی شده اند که بعضی از آن ها نیز خود به بخش‌ های فرعی تقسیم شده اند. برای این که متوجه شویم کالای مورد نظر در کدام کلاس قرار دارند می توان از تعاریف و معیارهایی که در اختیار عموم گذاشته اند استفاده کرد. در این بخش از مطلب که در مورد حمل هوایی کالاهای خطرناک صحبت خواهیم کرد، کلاس های کالاها را مورد بررسی قرار می دهیم.

کلاس اول مواد منفجره (Explosive materials)

حمل هوایی کالاهای خطرناک همچون مواد منفجره در هر شرایطی ممنوع می باشد. بعضی از انواع مواد منفجره همچون مهمات جنگی، نارنجک، فشنگ، باروت، دینامیت و وسایل آتش بازی فقط با هواپیمای باری و به صورت کارگو قابل حمل هستند.

کلاس دوم گازها (Gases)

دومین کلاس از کلاس های کالاهای خطرناک گازهای قابل اشتعال، گازهای سمی و گازهای غیر قابل اشتعال و غیر سمی مانند هلیوم و اکسیژن می باشد. همچنین گازها طبق دما و شکل فیزیکی به گاز فشرده، گاز مایع و گاز در محلول دسته بندی می شوند.

کلاس سوم مایعات قابل اشتعال (Flammable Liquids)

در کلاس های کالاهای خطرناک مایعاتی که نقطه اشتعال آن ها کمتر از 60.5 درجه سانتی گراد یا 140.9 درجه فارنهایت باشد، مایعات قابل اشتعال می گویند. در واقع مایع قابل اشتعال و یا مخلوط آن بخاری تولید خواهد کرد که در صورت قرار گرفتن در معرض حرارات قادر است جرقه تولید کند. این مواد شامل استون، الکل، بنزین، اتر و … می باشد.

کلاس چهارم جامدات قابل اشتعال (Flammable Solids)

این کلاس از کلاس های کالاهای خطرناک خود به سه بخش تقسیم بندی شده است که شامل جامداتی که قابل اشتعال هستند، جامداتی که در هنگام نقل و انتقال، ضربه و یا در تماس با هوا دچار افزایش دما و اشتعال می شوند و در نهایت موادی که در تماس با رطوبت گازهای قابل اشتعال تولید کرده و دچار اشتعال می شوند.

کلاس پنجم مواد اکسید کننده (Oxidising Substances)

در حمل هوایی کالاهای خطرناک این کلاس به دو بخش اکسید کننده و مواد آلی دسته بندی می شود. اکسید کننده ها موادی هستند که امکان دارد خود آتش زا نباشند ولی به دلیل واکنش با اکسیژن و رطوبت باعث اشتعال سایر مواد شوند. مواد آلی نیز ممکن است در صورت تماس و یا ترکیب با سایر مواد واکنش شیمیایی ایجاد کند.

کلاس ششم مواد سمی و عفونی (Toxic and Infectious Substances)

مواد سمی و عفونی اگر با پوست و بدن انسان تماس داشته باشد امکان دارد باعث انتقال بیماری و صدمات جانی شود. آرسنیک، جیوه، سیانید، باکتری، ویروس و نمونه‌های بافتی و آسیب شناسی جز این دسته از کلاس های کالاهای خطرناک می باشند.

کلاس هفتم مواد رادیواکتیو (Radioactive Materials)

 مواد رادیواکتیو مدام پرتوهایی ساطع می کنند که برای سلامتی موجودات زنده ضرر دارد و باعث ایجاد سرطان و اختلالات ژنتیکی خواهد شد. این خطرات در صورت تماس مستقیم با این مواد چند برابر نیز می شود.

کلاس هشتم مواد خورنده (Corrosive Materials)

 این دسته از مواد در صورت تماس با بدن موجود زنده باعث آسیب های شدید پوستی و عفونی خواهد شد و بخار ناشی از این مواد نیز سبب به وجود آمدن مشکلات ریوی و سوزش چشم می شود. این مواد در صورت تماس با بدنه و دیگر تجهیزات هواپیما موجب خوردگی و ایجاد آسیب می شود. اسیدها، پاک کننده‌ها، جیوه، مواد به کار رفته در ساخت باطری و برخی از روغن‌ها خاصیت خورندگی دارند.

کلاس نهم متفرقه (Miscellaneous)

این کلاس شامل کلیه موادی است که امکان دارد در طول حمل و نقل هوایی مشکلاتی را به وجود بیاورند اما در کلاس های قبلی به آن ها اشاره نشده است. موادی همچون یخ خشک، وسایل نقلیه موتوری، آزبست، مواد پلیمری و … در این دسته از کلاس های کالاهای خطرناک جای دارند.

نحوه حمل کالاهای خطرناک از طریق حمل هوایی

برای حمل هوایی کالاهای خطرناک، مراحل مخصوصی وجود دارد که باید رعایت شود. ابتدا، فرستنده باید قوانین مرتبط با کلاس های کالاهای خطرناک را رعایت کند و مرسوله خود را به عنوان کالاهای خطرناک اعلام کند، همچنین اظهارنامه کالاهای خطرناک را به طور صحیح تکمیل کرده و مرسوله را جهت حمل و نقل آماده کند. بعد از آن مراحل پذیرش توسط شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس به دقت اجرا خواهد شد.

به کار بردن چک لیست کالاهای خطرناک سبب می شود که آنچه فرستنده ارسال کرده با مقررات کلاس های کالاهای خطرناک مطابقت دارد. در مرحله بعد، اپراتور باید چک لیست کالاهای خطرناک را مورد بررسی قرار دهد و مطمئن شود که کلیه مقررات در این دستورالعمل ها رعایت شده است .

بنا براین در حالی که نگهداری و حمل هوایی کالاهای خطرناک در طول مراحل انجام می شود، فرآیند بارگیری در مرحله بعدی قرار خواهد گرفت. مهم است که بعضی از کالاهای خطرناک را در کنار همدیگر و به هیچ عنوان در کنار مواد غذایی نگهداری نشوند. کلیه بسته بندی ها و همچنین سایر مرسولات باید ایمن شوند تا در حین حمل و نقل دچار مشکل و خسارت نشوند و در داخل کالاهای خطرناک قرار نگیرند که سبب آسیب به بسته بندی آن ها شوند.

کالاهای قابل حمل با هواپیما

حمل هوایی کالاهای خطرناک فقط در موارد زیر امکان پذیر است. موارد زیر به شرط رعایت قوانین و مقررات شرکت پست و قوانین کتاب (DGR) با پست هوایی قابل حمل هستند که در ادامه این مطلب از کلاس های کالاهای خطرناک با آن ها آشنا خواهید شد؛

• مواد مسری که صرفا در گروه B جای گرفته باشند (UN3373) زمانی که طبق دستورالعمل بسته بندی شماره 650 بسته بندی شده باشند و یخ خشک زمانی که به عنوان خنک کننده برای مواد مسری مورد استفاده قرار می گیرند.
• مواد رادیو اکتیو زمانی که (ACTIVITY) از یک دهم محدودیت های مشخص شده برای بسته مستثنی شده تجاوز نکرده باشند.
• نمونه های آزمایشگاهی بیماران، مطابق قوانین و مقررات کتاب و تنها به شرطی که به طور صحیح طبقه بندی، بسته بندی و علامت گذاری شده باشند.

تعداد فراوانی از کالاهای خطرناک را در صورت مقررات پیش بینی شده در مورد آنها می توان به صورت بار CARGO با هواپیما جا به جا کرد. بسته های این گونه مواد یا محصولات در جامه دان خدمه پرواز یا مسافران و یا به صورت همراه قابل قبول نیستند.

کالاهای خطرناک اموال شرکت هواپیمایی

همان طور که گفته شد کلاس های کالاهای خطرناک به نه بخش طبقه بندی شده است که در ادامه حمل هوایی کالاهای خطرناکی که حمل آنها به صورت اموال شرکت هواپیمایی مجاز می باشد را برای شما عزیزان بازگو می کنیم.

انواع اسپری، عطرها و ادکلن ها، کبریت های بی خطر و فندک های با گاز مایع به استثنا فندک های گازی یکبار مصرف و فندک هایی که با کاهش فشارامکان نشت دارند که توسط شرکت های هواپیمایی برای مصرف یا فروش در طول پرواز در داخل هواپیمایی مسافری قرار داده می شود.

یخ خشک که برای خنک نگه داشتن مواد غذایی و آشامیدنی پرواز در هواپیما جای می گیرد.

محصولات و موادی که جزء کلاس های کالاهای خطرناک هستند ولی بر حسب نیازها صلاحیت پرواز مربوطه و مقررات عملیاتی  باید در داخل هواپیما گذاشته شوند و یا مواردی که توسط دولت شرکت هواپیمایی بنا به دلایل خاصی مجاز شناخته می شوند در هر حال محصولات یا موادی که به عنوان جانشین برای موارد فوق حمل می شوند مشمول مقررات ویژه حمل هوایی کالاهای خطرناک هستند.

بسته بندی صحیح کالاهای خطرناک‌ در حمل هوایی

بسته بندی اصولی در حمل هوایی کالاهای خطرناک اهمیت فراوانی  برخوردار است. مقررات نقل و انتقال کالاهای خطرناک یاتا دستور العمل های بسته بندی لازم برای کلیه کلاس های کالاهای خطرناک قابل پذیرش و حمل با هواپیما را با دامنه گسترده ای از انتخاب ها برای ظروف درونی و بیرونی و بسته بندی های انفرادی ( Single Packaging) ارائه داده شده است.

بنابراین، نقل و انتقال کالاهای خطرناک به روش هوایی خصوصیات ویژه ای دارد همچون لرزش، تغییرات فشار و دما دارد که در حمل زمینی نمایان نشده و می توانند روی بسته بندی مرسولات هنگام حمل هوایی تأثیر گذار باشد به همین علت موقع جا به جایی این گونه محصولات با هواپیما باید احتیاط شود تا خطری که متوجه هواپیما و خدمه و سرنشینان آن است رفع شده و یا کاهش پیدا کند.

 به طور کلی از نظر بسته بندی ، کالاهای خطرناک ، بسته به درجه خطری که به همراه دارند در یکی از گروه های بسته بندی ذیل جای می گیرند :

• گروه‌ اول  high danger
• گروه دوم   medium danger
• گروه‌ سوم low danger

سوالات متداول

جمع بندی

شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس این افتخار را دارد که با تکیه بر تجربه نیروهای مجرب با پشتوانه سال ها فعالیت در زمینه های گوناگون مرسولات مشتریان عزیز را که در کلاس های کالاهای خطرناک قرار می گیرند را با دقت زیاد جا به جا کند. برای استفاده از این نوع سرویس کافیست نوع محموله خود را به کارشناس مربوطه اعلام کنید بعد از بررسی های لازم، شرایط حمل هوایی کالاهای خطرناک به شما اطلاع داده می شود و بعد از تائید شما مشتریان عزیز مجوزهای لازم برای حمل بسته شما گرفته می شود.

بسته بندی مناسب برای محموله تدارک دیده خواهد شد و روند حمل شروع می شود. همچنین شما همراهان گرامی می توانید در هر لحظه از روند حمل و ارسال بار از طریق رهگیری محموله  در سایت یا از طریق پیامک مطلع شوید.