مقدمه
بندر نقطه ی تلاقی دو روش حمل و نقل زمینی و دریایی و همچنین به عنوان دروازه ی اصلی کشورهایی که به آب های آزاد راه دارند، می باشد. همان طور که مطلع هستید بندر مکانی مجاز برای تخلیه و بارگیری یا حمل و نقل و نگهداری کالاهای وارداتی و صادراتی از کشتی و شناور بر روی وسایل نقلیه و شامل گروهی از تأسیسات اداری، انبار، اسکله، تجهیزات خشکی و دریایی است.
بندر یک بخش بسیار مهم از تمام سیستم حمل و نقل می باشد. بهتر است بدانید که تخلیه و بارگیری بار از کشتی و یا برعکس یکی از کهن ترین مشاغلی است که همواره انسان ها با آن آشنا بوده اند. لذا جهت آشنایی بیشتر در این زمینه، شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس اقدام به تهیه مطالبی در خصوص انواع تجهیزات بندری، روند تخلیه و بارگیری کالا، مزایای دوبه یا بارج و انواع بارج نموده است.
انواع تجهیزات بندری
تجهیزات بندری، گروهی از ابزارها و ماشین آلات می باشد که برای بارگیری و تخلیه ی کالاها در بندر، انبار و گمرک مرتبط با آن استفاده می شود. انواع تجهیزات بندری در سه گروه مختلف تقسیم بندی می شوند که شامل:
تجهیزات مربوط به پیشگیری و محافظت
به منظور محافظت از کشتی و اسکله در حین پهلو گرفتن، در انواع تجهیزات بندری لاستیک های به خصوصی به اسم fender وجود دارد که دارای هسته ی فلزی می باشند و در کنار اسکله نصب می گردند تا در صورت برخورد نمودن کشتی به اسکله ی مورد نظرآسیبی به هیچ کدام از آن ها نرسد.
تجهیزات مربوط به بارگیری و تخلیه
جهت بارگیری و تخلیه ی بار کشتی در بندرها جرثقیل های مخصوصی وجود دارد، همچنین دستگاه های ویژه ای با نام مانگوم که به مکنده های بسیار قوی مجهز هستند و به منظور تخلیه و بارگیری مواد فله مانند روغن، گندم و غیره وجود دارند. به منظور تخلیه و بارگیری کانتینرهای مربوطه در داخل بنادر از دستگاه هایی به اسم گنتری کرین استفاده می گردد.
این نوع از جرثقیل ها مدل ها و سایزهای مختلفی دارند که در طی چند سال اخیر یکی از به روزترین آن ها در داخل بندر شهید رجایی که مهم ترین و بزرگ ترین اسکله ی تجاری کشور می باشد نصب شده است. این دستگاه قابلیت این را دارد که هر کانتینر را حدود 1 دقیقه روی کشتی، بارگیری یا اینکه از روی آن تخلیه نماید. این سرعت عمل علاوه بر این در زمان صرفه جویی می کند بلکه باعث کاهش هزینه ها هم شده است.
علاوه بر این در میان انواع تجهیزات بندری، دستگاهی به اسم Regis Packer عمل جا به جایی و انتقال کانتینرها را در محوطه ی داخل انبار انجام می دهد که ظرفیت های مختلفی را دارا می باشد.
تجهیزات مربوط به دوبه یا بارج
زمانی که کشتی وارد آب های یک کشور می گردد این امکان وجود دارد که به علت بعضی مسائل زیست محیطی، امنیتی، نظامی و غیره اجازه ی ورود نمودن به پشت موج شکن مربوطه و پهلو گرفتن کنار اسکله را نداشته باشند. در شرایطی که این اجازه صادر نگردد عملیاتی با نام عملیات دوبه کاری انجام خواهد شد.
در این عملیات کشتی مورد نظر خارج از محوطه ی حوضچه لنگر می اندازد که عمل تخلیه و بارگیری کالا بر روی آن به وسیله ی حمل کالا توسط لنچ ها و یا شناورهایی با نام دوبه (انواع تجهیزات بندری) انجام می شود. به این ترتیب بار مورد نظر تا کنار کشتی حمل می شود و در آن جا بر روی کشتی قرار خواهد گرفت.
روند تخلیه و بارگیری کالا به چه صورت است؟
به طور معمول روند بارگیری و تخلیه ی کالا از کانتینرها، مخازن موجود در تولیدی، کارخانجات و انبارها آغاز می گردد. با در نظر گرفتن راه مورد نظر، انواع تجهیزات بندری انتخاب می شوند و در نتیجه به مقصد نهایی منتقل می شوند.
اگر نوع بار، محل و حجم بارگیری کالا به دقت کافی بررسی شود و تمام نکات و اصولی که ذکر گردید به شکل دقیق رعایت شود، همان طور که قبلا هم اشاره نمودیم علاوه بر تسریع در وقت هزینه های این عمل را هم می توان کاهش داد. به طور مثال روند بارگیری و تخلیه کالا در حمل و نقل توسط کشتی و راه های دریایی در دو مرحله انجام می گیرد:
در مرحله اول اول محصولات و یا کالا به وسیله ی کامیون های حمل بار به انبارهای مربوطه منتقل می شوند و سپس به بنادر دیگر فرستاده می شوند.
پس از این مرحله بار و محموله به وسیله ی ماشین های مخصوص مثل جرثقیل ها داخل کشتی قرار می گیرد.از همین رو میتوان گفت انتخاب مسیر و انواع تجهیزات بندری مناسب برای بارگیری و تخلیه کمک بسیار زیادی به صرف زمان و هزینه ی کمتر خواهد نمود. توجه داشته باشید که تخلیه ی کالا مانند بارگیری انجام می گردد. در حالی که برای تخلیه ی بار و محصولات از داخل هواپیما، کشتی و غیره به انبارهای مربوطه انتقال داده می شوند.
با توجه به مباحثی که در خصوص انواع تجهیزات بندری گفته شد می توان اظهار نمود که بارگیری و تخلیه ی کالا و نیز ترخیص کالا از گمرک روش های مختلفی را در بر می گیرد. بازرگانان بر اساس نوع بار می توانند مناسب ترین نوع ترانزیت ( حمل بار زمینی ، حمل هوایی و حمل بار دریایی) را به منظور بارگیری و تخلیه ی بار انتخاب نموده و با نازل ترین قیمت و در سریع ترین زمان ممکن از طریق شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس به اهداف مورد نظر خود برسند.
همان طور که در این بحث گفتیم بارگیری و تخلیه ی بار به سه شکل زمینی، هوایی و دریایی انجام می شود و روش زمینی هم به دو نوع حمل و نقل جاده ای و ریلی تقسیم می گردد.
مزایای دوبه یا بارج
به منظور حمل بارهای با وزن بسیار سنگین در حمل و نقل دریایی از شناورهای دارای سطح کاملا یکنواخت، مسطح و مستطیلی با نام دوبه یا بارج استفاده می گردد. در بین انواع تجهیزات بندری ظرفیت هر بارج از 400 تن تا چندین 100 تن متفاوت است و اکثراً برای طی مسیر های کوتاه مثل عبور از دریاچه ها، کانال و خلیج ها استفاده می گردد.
معمولا از بارج به منظور حمل کالاهایی مانند کانتینر ها، پالت، کارتن و گونی استفاده می گردد. شناورهای دوبه یا بارج به علت نقاط مثبتی که دارند، در حمل و نقل های دریایی کاربرد فراوانی دارند. در ادامه ی مطلب به مزایای دوبه اشاره می شود:
- برخی از دوبه ها دارای انبار و یا محفظه ی سرپوشیده می باشند که بار مورد نظر را از خطر های احتمالی بر اثر وزش باد سنگین و بارش باران های بسیار شدید محافظت می کنند.
- در انواع تجهیزات بندری، دوبه ها هم دارای موتور و هم موتورخانه هستند، بنابراین با نیروی خود حرکت می کنند و نیازی به نیروی خارجی محرک مثل یدک کش ها و کشتی های دوبه بر نخواهند داشت.
- با توجه به ویژگی های منحصر به فرد مانند طول و عرض بسیار وسیع و در عین حال آبخور کوتاه، توانایی عبور از خیلی از تنگه ها و منطقه های با عمق کم آب برای دوبه ها فراهم شده است.
- به علت بدنه ی فلزی بارج، مقاومت بسیار بالایی در مقابل سوانح دریایی دارد.
- امکان استفاده از جرثقیل به منظور تخلیه و یا جا به جایی بار مورد نظر داخل دوبه، باعث صرفه جویی در وقت و نیروی کار خواهد شد و در نهایت بازدهی بسیار بالای فرآیند تخلیه ی بار را به همراه دارد.
- بارج ها مجهز به اتاق استراحت برای ناخدا می باشند.
- هنگامی که تعداد بارج ها زیاد باشد برای هر کدام از آن ها عوارض به صورت جداگانه و برای دوبه ی سایز بزرگ فقط عوارض یک عدد کشتی درنظر گرفته خواهد شد.
- بارج ها نسبت به سایر کشتی های مربوط باربری به صرفه تر می باشند.
انواع بارج
در میان انواع تجهیزات بندری، بارج ها از لحاظ ساختار کلی و روش ساخته شدن، به 2 دسته تقسیم بندی می شوند که شامل: بارج سنتی و بارج بلوکی می باشند.
بارج به روش سنتی
در روش سنتی که برای ساخت دوبه های کوچک مناسب است ورقههای پهن در ابتدا به هم اتصال پیدا می کنند و بعد نبشیها به قسمت مورد نظر جوش داده می شوند. در آخر ورق ها به فریم های تولید شده، متصل خواهند شد.
بارج به روش بلوکی
در انواع تجهیزات بندری، بارج به روش بلوکی از بلوکهای جداگانه تولید می شود که اول به صورت کاملا جدا تکمیل می گردند و سپس به هم متصل خواهند شد. در فرآیند ساخت بارج بلوکی به دقت زیادی نیاز است و همچنین زمان تولید آن ها کوتاه تر می باشد. نکته ی حائز اهمیت این است که در ساخت بارج بلوکی پیامد عدم توجه مورد نیاز در فرآیند تولید آن، عدم چفت شدن مناسب بلوک ها در هنگام اتصال خواهد بود.
سوالات متداول
تجهیزات بندری چیست؟
تجهیزات بندری، گروهی از ابزارها و ماشین آلات می باشد که برای بارگیری و تخلیه ی کالاها در بندر، انبار و گمرک مرتبط با آن استفاده می شود.
بارگیری و تخلیه ی کالا به چند روش صورت می پذیرد؟
بارگیری و تخلیه ی کالا و نیز ترخیص کالا از گمرک بر اساس نوع بار به سه روش حمل بار زمینی، حمل هوایی و حمل بار دریایی انجام می شود.
برای حمل بارهای با وزن بسیار سنگین در حمل و نقل دریایی از چه شناورهایی استفاده می شود؟
به منظور حمل بارهای با وزن بسیار سنگین در حمل و نقل دریایی از شناورهای دارای سطح کاملا یکنواخت، مسطح و مستطیلی با نام دوبه یا بارج استفاده می گردد.
بارج ها از لحاظ ساختار کلی به چند دسته تقسیم می شوند؟
در میان انواع تجهیزات بندری، بارج ها از لحاظ ساختار کلی و روش ساخته شدن، به 2 دسته تقسیم بندی می شوند که شامل: بارج سنتی و بارج بلوکی می باشند.
جمع بندی
هدف اصلی از تهیه این مطالب به وسیله ی شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس آشنا نمودن تاجران تازه کار، با انواع تجهیزات بندری و فرایند بارگیری و تخلیه ی بار است. در این مقاله اطلاعات مفیدی ارائه گردیده که بازرگانان عزیز در راستای تخلیه و بارگیری در مراحل ترخیص کالا می توانند از آن استفاده نمایند. همراهان عزیز اگر به اطلاعات بیشتری در این خصوص نیاز دارند از راه های مختلف ارتباطی می توانند با کارشناسان مجرب شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس تماس حاصل فرمایند و کلیه ی اطلاعات مورد نیاز خود را به کسب کنند.