قسمت های مختلف بندر کدامند؟

مقدمه

قسمت های مختلف بندر و تاسیسات مستقر در آن، با توجه به توسعه حمل و نقل­ های دریایی از مهم ­ترین مناطق یک کشور محسوب می شوند. در واقع رابط بین مناطق خشکی و آبی برای وسایل نقلیه­ ی دریایی از جمله شناورها، کشتی­ ها و قایق­ ها، بندرها می باشند.

همان طور که می دانید بندر از بخش­ های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام کاربرد به خصوصی داشته و همچنین از اهمیت به سزایی برخوردار هستند. برای آشنایی بیشتر با قسمت ­های مستقر در بندر و همچنین بندرهای ایران، تا انتهای مقاله با شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس همراه باشید

قسمت های مختلف بندر

بندرها از جمله بندرهای ایران بنابر کاربرد و ضرورت، از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند. از جمله ی قسمت­ های مستقر در بندر عبارتند از:

بندرگاه

در بندرهای ایران، بندرگاه (قسمت های مستقر در بندر) به پهنه ی آبی کنار ساحل گفته می ­شود. تجهیزات مصنوعی یا ترکیبی، برای دسترسی به وسایل نقلیه ی دریایی به منظور بارگیری و تخلیه بار و یا پهلوگیری آن ­ها در این منطقه ایجاد می­ گردند. منطقه ی مورد نظر باید از عمق کافی جهت ورود کشتی­ ها برخوردار باشد. علاوه بر این به طور معمول منطقه مجهز به بارانداز، اسکله­ ، لنگرگاه و تعمیرگاه‌ می باشد. محافظت از کشتی­ها در برابر باد و موج ها از مزایای بندرگاه است.

لنگرگاه

در بنادر ازجمله بندرهای ایران بعد از رسیدن به ساحل دریا و دریاچه، کشتی­ ها می­توانند با مهار اندازی (هرگونه ساختاری برای ثابت نگه داشتن کشتی از جمله اسکله، کوتاه‌اسکله و بلنداسکله،) در لنگرگاه، لنگر اندازند. به طور معمول لنگرگاه‌ها مکان های حفاظت شده ای هستند که در آن قایق‌ها و کشتی‌ها از آسیب موج و توفان در امان هستند. درب ورودی بندرگاه معمولاً محلی با شناور زردرنگ مشخص می‌ شود که کشتی‌ها در آن جا لنگر می ‌اندازند تا تمامی مقررات قرنطینه در مورد آن ها اعمال گردد، این محل لنگرگاه قرنطینه نام دارد.

در واقع می توان گفت که هدف از لنگراندازی ایمن در بندرهای ایران محافظت از کشتی در مقابل شرایط آب و هوایی، یا صبر کردن به منظور تخلیه ی بندر از بار و مسافر می باشد.

بارانداز

بارانداز در واقع همان اسکله است و به محلی از ساحل یا بندرگاه گفته می ­شود که بار مربوط به کشتی­ ها در آن بر روی زمین قرار می ­گیرند.

کرانه (SHORE) 

یکی از قسمت های مستقر در بندر کرانه می باشد. به باریکه‌ای از خشکی در حاشیه ی پهنه آبی بزرگ مانند اقیانوس، دریا و دریاچه، کرانه گفته می ‌شود.

پهلوگاه

به  مکانی در اسکله که کشتی مورد نظر در آن پهلو می گیرد پهلوگاه گففته می شود. همچنین قرار گرفتن و یا قرار دادن کشتی در پهلوگاه، پهلوگیری می باشد.

موج‌شکن (Breakwater) 

سازه‌هایی از جنس سنگ و بتن یا ترکیبی از آن ها که برای محفاظت تاسیسات ساحلی از خطر موج ها و مقابله با اثر آن ها ساخته می‌ شود.

اسکله

اسکله ساختار دریایی است که برای پهلوگیری و مهار کشتی به منظور بارگیری و نیز باراندازی کالا، در داخل حوضچه ی بنادر که منطقه ای امن در مقابل برخورد موج و توفان است، ساخته می ‌شود.

خور (Firth) 

خور یا خلیج کوچک، به قسمتی از دریا که به داخل خشکی راه پیدا کرده گفته می شود. بعضی از خورها مدخل یک رودخانه به دریا می باشند و در داخل آن آب دریا به مقدار بسیار زیادی توسط آب رودخانه یا آب شیرین رقیق می گردد. به این نوع خورها دراصطلاح خلیج دهانه‌ای می‌ گویند.

دماغه (Cape) 

بخشی از خشکی که به دریا راه پیدا کرده است دماغه نام دارد با توجه به این مبحث می توان نتیجه گرفت که دماغه کاملا متضاد خور است. بعضی از دماغه­ ها دارای بلندی هستند. از نمونه دماغه­ های قاره آسیا، دماغه دژنف روسیه است.

شه­ بندر

 از دیگر قسمت های مستقر در بندر، شه بندر است که به معنای رئیس گمرکخانه بندری است. شه بندر از زمان صفویان رایج گردید که دریافت‌کننده­ ی مالیات گمرک ها در بندر و نیز مسئول ترخیص بار در باراندازها بود. بندرعباس، بندر مهم ایران در خلیج فارس می باشد. همچنین اولین شه ‌بندر بندرعباس، نقدعلی‌بیک بوده است.

گمرک

 گمرک، سازمانی دولتی است که مسئولیت اجرای قوانین گمرک و وصول حقوق و عوارض مربوط ورود و صدور و نیز واردات، صادرات و ترانزیت کالا را بر عهده دارد.

دیوار دریایی

 دیواره ی دریایی سازه­ای مانند دیوار در کنار دریا می باشد که برای جلوگیری از تخریب امواج و جریان­ های دریایی ساخته می­ شود.

بندر به زبان ساده چیست؟

در مبحث قبل شما عزیزان را با قسمت های مستقر در بندر آشنا نمودیم. بهتر است بدانید که بندر یک واژه­ ی ایرانی است که از دو قسمت بند و در تشکیل می شود. در ایران قدیم ساختار آن بسیار متفاوت بوده است. با گذشت زمان به شهرهای دارای این نوع ­پایانه ی دریایی هم بندر گفته شد.

امروزه بندر عبارت است از یک منطقه ی دارای خشکی که به لب دریا و همچنین رودهای بزرگ متصل می شود و محل توقف وسایل نقلیه ی دریایی مانند کشتی ها می­ باشد. بنادر از جمله بندرهای ایران همواره مکان عبور و مرور بازرگانان و تاجران بوده ­اند. تاسیساتی مانند ساختمان­ های مخابراتی­ و ارتباطی، اسکله­ ها، انبارها، جرثقیل­ ها و غیره در بندر وجود دارند.

انواع بندر

از انواع مختلف بندرهای ایران و دیگر بنادر، بندر آزاد و بندر پیمانی می باشند. در این مقاله شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس علاوه بر قسمت های مستقر در بندر شما همراهان گرامی را با انواع بنادر نیز آشنا می سازد.

بندر آزاد (Free Port)

بندری که کالاهای بازرگانی را بدون پرداخت حقوق و عوارض مربوط به گمرک وارد و یا صادر می کنند، بندر آزاد می باشد. از جمله این بندرهای ایران می توان به بندر قشم،کیش و چابهار اشاره نمود.

بندر پیمانی (Treaty Port)

بندر پیمانی بندرهایی در آسیا هستند که قدرت ‌های غربی در قرن 19 امتیازهای ویژۀ بازرگانی را در آن داشتند. درنتیجه ی پیمان‌های ناهمسان تحمیلی، بنادر پیمانی اکثرا در چین و ژاپن تأسیس گردید. خارجیان صاحب ‌امتیازی که در این مناطق ویژه زندگی می کردند از مالیات‌ و قوانین محلی معاف بودند. برخلاف رضایت حکومت تا سال 1943 امتیازهای خارجی در بنادر پیمانی پایدار ماند.

لیست مهمترین بنادر تجاری ایران

در بیشتر بندرهای ایران، اسکله ‌های تجاری زیادی وجود دارد. علاوه بر این بخش زیادی از بنادر را شهرک‌ های صنعتی تشکیل داده‌اند؛ با توجه به استقبال مردم از قسمت های مستقر در بندر و بازدید شهرهای بندری، امکانات متنوعی نیز در این مناطق برقرار شده است. شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس در ادامه به معرفی مهمترین بندرهای ایران پرداخته‌ است.

بندر تجاری شهید رجایی

بندر شهید رجایی یکی از مهمترین بندرهای ایران است. در این بندر سالانه حدود صد میلیون تن کالای صنعتی و تجاری تخلیه و بارگیری می شود. برخورداری از ترمینال‌های کانتینری، بهترین و مطمئن‌ترین راه ارتباطی با آسیای میانه، عمومی و توانایی بالای تخلیه و بارگیری میلیون‌ها تن محموله وارداتی، صادراتی و ترانزیتی، کنترل خوب ترافیک دریایی و موقعیت جغرافیایی بسیار عالی، از جمله مزایایی است که این بندر جهت آسان نمودن تجارت دریایی ارائه می ‌دهد.

بندر تجاری شهید باهنر

از دیگر قسمت های مستقر در بندر و بنادر فعال کشور در زمینه ی حمل و نقل دریایی بار، بندر تجاری شهید باهنر می باشد. این بندر با توجه به موقعیت جغرافیایی بسیار عالی، به وسیله ی خلیج فارس به آب‌ های آزاد جهان دسترسی دارد.

بندر شهید باهنر جایگاه سوم بنادر صادراتی را در کشور دارا می باشد. همچنین در صادرات محموله های غیرنفتی، نقل و انتقال کالا و مسافر داخلی و بین المللی نقش مهمی ایفا می ‌کند. متصل شدن به مسیرهای بین المللی جاده‌ای و داخلی و نیز قرارگرفتن در کریدور شمال به جنوب از دیگر مزایای بندر شهید باهنر برای واردات و صادرات بار می ‌باشد.

بندر تجاری لنگه

بندر لنگه در استان هرمزگان قرار گرفته است و برای حمل دریایی از کشور دبی و امارات متحده عربی، انتخاب مناسبی است. بندر لنگه یک مسیر ترانزیتی نزدیک با امارات متحده دارد و دارای بهترین پایانه ی لجستیکی به منظور حمل بار دریایی جزایر تنب بزرگ و کوچک، ابوموسی و جزیره ی فارسی می باشد.

همچنین قسمت های مستقر در بندر کمترین فاصله را با شهرهای دبی، ابوظبی و شارجه دارا می باشد و سابقه‌ ای طویل در زمینه ی جا به جایی بار و مسافر از کشورهایی مانند کویت، قطر و بحرین دارد.

بندر تجاری امام خمینی (ره)

بزرگترین بندر فعال در ایران و یکی از بنادر اصلی دریایی استان خوزستان در آب‌ های خلیج فارس، بندر امام خمینی (ره) می‌ باشد. همچنین این بندر بهترین بندر کشور برای ترانشیپ کالا به کشورهای حوزه ی خلیج فارس است و امکان تخلیه و بارگیری کشتی‌ های کانتینری نسل چهارم و کشتی‌هایی با ظرفیت صد و پنجاه هزار تن را هم فراهم می نماید .

از دیگر مزیت های بندر امام خمینی برخورداری از تجهیزات پیشرفته ی حمل و نقل کالای دریایی و ارائه خدمات ایمن و متناسب با کشتی‌ ها می باشد.

بندر تجاری خرمشهر

بندر خرمشهر در شمال غرب خلیج فارس و محل تلاقی کارون و اروند رود قرار دارد. این بندر، دومین بندر کانتینری دارای قسمت های مستقر در بندر کشور است، که دارای فاصله ی آبی چهل و پنج کیلومتری تا خلیج فارس می ‌باشد. بندر تجاری خرمشهر از نزدیک ترین بنادر به کشورهایی مانند کویت، آسیای میانه و عراق، دارای امکانات پیشرفته برای تخلیه و بارگیری کانتینر، دارای اسکله ی ویژه برای پهلودهی کشتی ‌ها، راه دسترسی آسان به خطوط ارتباطی بین المللی دریایی،  ریلی، هوایی و جاده‌ای می ‌باشد.

بندر تجاری آبادان

بندر آبادان تا خلیج فارس حدود پنجاه و سه کیلومتر فاصله دارد که برای نقل و انتقال دریایی کالا از کشورهای عراق و کویت بسیار مناسب می ‌باشد. نزدیک بودن به بندر امام خمینی (ره) برای ترانشیپ و ترانزیت بار، نزدیک بودن به کشور کویت و عراق، دارا بودن پایانه ی مسافری دریایی و پست اسکله ی سوخت و همچنین انعطاف پذیری شناورها از شصت تن تا دو هزار تن از خصوصیات این بندر می باشد.

بندر تجاری بوشهر

یکی دیگر از بنادر دریایی اصلی (قسمت های مستقر در بندر) کشور بندر بوشهر است که از ناحیه ی شمال، غرب و جنوب به آب ‌های خلیج فارس دسترسی دارد. این بندر، بزرگ ترین و مهم ترین بندر دریایی استان بوشهر به منظور نقل و انتقال کالاهای تجاری است که توانایی پذیرش هشت میلیون تن کالا در سال را دارا می باشد. بندر بوشهر در زمینه ‌های حمل دریایی کالاهای عمومی، فله، مواد نفتی و حمل کانتینر و همچنین نگهداری و پردازش بار خدمات خوبی را ارائه می‌دهد.

بندر تجاری انزلی

با توجه به مفاهیم قسمت های مستقر در بندر، بندر انزلی از جمله ی اصلی ‌ترین بندرهای ایران به دلیل قرارگیری در مسیر ترانزیتی کریدور شمال –جنوب، بندر انزلی می‌باشد که دارای قوانین و مقررات مناطق آزاد صنعتی و تجاری است. بندر انزلی از انبارها و تجهزات مدرنی برخوردار است و خدمات متنوعی را به مشتریان برای حمل و نقل کالا از کشورهای ترکمنستان، روسیه و آذربایجان ارائه می‌دهد. بهتر است بدانید که بندر انزلی نزدیک ترین منطقه ی آزاد به تهران و دیگر مراکز صنعتی و بازارهای مصرفی کشور محسوب می‌ شود.

سوالات متداول

جمع بندی

پیش از این در مباحث بالا با قسمت های مستقر در بندر آشنایی پیدا کردید. همان طور که مطلع هستید در حال حاضر یکی از راه‌های هیجان‌انگیز برای سفر به خارج سفرهای دریایی است، که به خاطر ارزان بودن آن نسبت به سفر با هواپیما مورد توجه گردشگران بسیار زیادی قرار گرفته است.

کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب، از جمله ی کشورهایی است که از شمال و جنوب دارای مرز آبی با دوازده کشور همسایه می باشد که پرطرفدارترین آن ‌ها کشورهای کویت و امارات هستند و به آسانی می ‌توان از طریق بندرهای ایران به این کشورها سفر کرد. برای داشتن سفری ایمن و مقرون به صرفه با کارشناسان شرکت حمل و نقل بین المللی ققنوس تماس حاصل فرمایید.